ABD ne yapmaya çalışıyor?

    0

    ABD’nin küresel sistemde kiminle dost, kiminle düşman olduğunu anlamak, ne tür beklentileri bulunduğunu kestirmek neredeyse imkansız hale gelmiş durumda.

    Kerkük’te mesela, “biz çatışma istemiyoruz” derken kullanılan kelimler, kim kazanırsa ondan yana olacağız türünden bir ima içeriyor. Acaba ABD Peşmergeleri değil, sadece PYD’yi mi destekliyor; yoksa hiçbirini desteklemeyip sadece kazananı mı bekliyor?

    Bunlardan rahatsız olmak için epeyce neden var, zira ABD küresel bir oyuncu ve her davranışı diğer devletlerin politikalarını etkiliyor. Üstelik ABD’nin bu belirsizliği sistemde bir güç boşluğu yaratıyor, boşluğu bir yandan Rusya hızla doldurmak için atağa geçerken bir yandan da halklar, bölgeler ya da orta ölçekli diğer devletler kendilerine alan açabileceklerini düşünür hale geliyorlar.

    ABD’nin tam olarak ne yaptığının anlaşılamadığına dair örneklerden birisi belki de en önemlisi İran ile ilgili.

    Bilindiği gibi Obama döneminde ABD, eski klasik müttefikleri olan İsrail ve Suudi Arabistan’ı baskılamış, Türkiye’yi eliyle itmiş, İran’ı sisteme kazandırma siyaseti gütmüştü. Muhtemelen İran’ın dışlanması halinde Rusya’nın bu ülke ile daha fazla yakınlaşacağı ve gücünün artacağı düşünülmüştü.

    Düşman konusunda karar verebilse

    Gelinen aşamaya bakılırsa, İran’ın “kazanılması” söz konusu olsaydı dahi, Rusya’nın geriletilmesi mümkün olamayacaktı; zira Rusya zaten Kırım’ı ilhak edip Suriye’nin tek belirleyicisi haline gelince, güç arttırmak için İran’ın kendisine yapışmasına ihtiyacı olmadığını gösterdi.

    Trump, iktidara geldiği andan itibaren ABD düşmanlarının başında İran olduğunu belirtti. Obama ne yaptıysa, tersini yapma siyasetinin bir gereği miydi, bilinmez. Ancak İran’ın “düşman” olduğunu ilan etme nedeni tam anlaşılamadı. Zira, İran DEAŞ ile ilişkilendirildi; oysa İran ve onun desteklediği milisler DEAŞ’la mücadele ediyor. Eğer ABD, İran’ın bölgede yerel oyuncularla kurduğu ilişki yüzünden DEAŞ doğdu demek istiyor ise burada da sorun var; zira DEAŞ yerel bir kuruluş değil; onu kuranlar bölgeden değil. Diyelim ki bu konuda biz yanılıyoruz ve radikal grupların ortaya çıkmasının nedeni İran, o zaman İran’ın en fazla arkasında durduğu Esad yönetimi neden hala ABD tarafından hedefe konmuş değil de umut alt gruplara bağlanmış durumda?

    Yazının devamı için