1938 – 1950 CHP İktidarı ve 100.Yıla Doğru CHP…

0
Latest posts by Mustafa Kalabalık (see all)

Sözcü Gazetesi başyazarı Rahmi Turan’ın bir yazısı üzerinden gelinen yer de, siyasal kurgu ve çabaların arasında yapılmak istenenlere anlam vermeye çalışanların kafa karışıklığı devam ede dursun, CHP’nin iktidara doğru yürüdüğü, bundan dolayı da bu sürecin altını oyma çabalarını görmek gerekiyor.

Yapılmak istenenlerle, bu yaratılan kriz(!) sürecinden nemalanmak isteyenlere de söylenecek pek bir söz yok. 

Madem ki gündemde siyaset üretmenin bu yolu da var, o halde yararlanmak istemek de en doğal hakları elbette. 

Benim kafama takılan, “yandaş” tüm kesimlerin ve hatta CHP içindeki muhalif kesimlerin aynı nakaratla ortalığı karıştırma çabalarının nedeni!

Acaba “daha kendini idare edemeyen bir CHP, nasıl ülkeyi idare edecek” gibi içi boş sözlerin aslında siyasi partilerde olması gereken demokratik bir adım, girişim olduğunu da hatırlatmak gerek kanımca.

Öyle ya, biat kültürü olmayan ve Cumhuriyet’in kurucu iradesinin bugüne uzanan temsilcisi bir CHP’den, parti genel başkanlığı süreçlerinde de mücadele edilmesini anormal karşılamak zaten anormal bana göre.

Eğer öyle olsaydı, kurultayda karşısına genel başkan adayı olarak çıkan bir ismi, sayın Muharrem İnce’yi, demokratik bir siyasal sürecin öznesi olarak görmezdi sayın Kılıçdaroğlu…

Öyle ki Cumhurbaşkanı adayı olarak Türk siyasi tarihine de ismini yazdırır mıydı! 

Biliyoruz ki CHP’nin içinde de kökleşmiş bir burjuva siyasetçi kesimi var elbette..

İyi de! Örneğin bir AK Parti’de buna cüret edecek bir adım bile olması mümkün mü?

Değil genel başkanlık yarışında, daha il başkanı, ilçe başkanı bile seçerken(!) benzer biat kültürlüler arasından, sadece üst akılları(!) tarafından işaret edilen tarafından yarışa(!) girilmiyor mu?

Bir 11. Cumhurbaşkanı sayın Abdullah Gül’ün partinin başına geçmesin diye alınan önlemleri anımsamayalım mı!

Bir de yüzde 49,5 oy ile seçmenden teveccüh gören ve AK Parti’ye tarihinin en büyük oyunu kazandıran sayın Ahmet Davutoğlu’na yapılanları unutalım mı!

Metal yorgunluğu gerekçesiyle yılların hesaplarını ödemeden görevlerinden ayrılanları, alınanları, istifa ettirilenleri unutalım mı!  

Demem o ki, bana göre CHP’nin zaten özelliği demokratik bir parti olması.

Mesela öyle olmasa, 2. Cumhurbaşkanı sayın İsmet İnönü, bizzat kendi eliyle çok partili siyasal sisteme adım atar da ülkenin idaresini “sağ parti” olduğunu, “merkez parti” olduğunu iddia eden bir Demokrat Parti ve sayın Adnan Menderes’e teslim eder miydi!

Yani 1950 nereee, 2019 nere! 

69 yıldır bu ülkeyi yöneten CHP mi?

Merak ettim şöyle bir interneti gezineyim de CHP neler yapmış bir kez daha hatırlayayım dedim geçen gün.

Ve “İnönü Vakfı” web sayfasındaki aşağıdaki maddeleri gördüm.

Ve kendime geldim yeniden…

Atatürk’ün vefat ettiği 10 Kasım 1938’den, Demokrat Partinin iktidara geldiği 1950 yılına kadar İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı döneminde neler yapılmış!

Bu arada, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhurbaşkanlığı’nda yapılanları da bir başka yazı konusu yapmak elzem oldu..! 

***

İsmet İnönü döneminde yapılanlar vakfın sitesinde sıralanıyor. 

Üşenmeyin okuyun bir zahmet!

Bu dönemin ilk altı yılında dünyayı kasıp kavuran 2. Dünya Savaşının sürdüğünü, Türkiye’nin bu uğurda iki milyon Mehmetçiği silah altında bulundurmak zorunda olduğu yıllar olduğunu da hatırlayalım ama..

Bu dönemin son beş yılı ise Stalin’in Türkiye’den toprak talep ettiği, tehdit ve korku dolu yıllar olduğunu da..

Bu dönemin, Türkiye’nin dış borç alamadığı, fakat Osmanlı borçlarını son kuruşuna kadar ödediği yıllar olduğunu da..

Türkiye bu zor yılları hasarsız atlatmış nadir ülkelerden biridir..

Ve yapılan bunca kazanıma karşı, 1950-2019 arasındaki ülkemizin yaptığı “İLK” lerini merak edin!

Tabii kapatılanları, satılanları, yıkılanları da..! 

Ben merak ediyorum çünkü. 

Ve son 69 yıldır yapılanları, kapatılanları, satılanları, yıkılanları da bir başka yazı konusu yapmak elzem oldu..!

Ve bugün, bırakın Rahmi Turan’ı, Talat Atilla’yı, Muharrem İnce’yi, “mış”, “miş” gündemlere takılıp kalmayın!

Bu kadar eleştiri ve iktidar savaşının verilmesinin nedenlerini bir de bu hatırlatmalarla düşünün..!

Sadece biz, siz değil! 

CHP’ye gönül verenler, mesafeli duranlar, ülke yönetiminde alternatif arayanlar da düşünsün..! 

*** 

Gelelim 1938-1950 yılları arasında yapılanlara:

1939 – Bursa Merinos Fabrikası üretime başladı.

1939 – Ergani Bakır madenleri İşletmesi hizmete girdi.

1939 – Karabük Demir Çelik Kok Fabrikası üretime başladı.

1939 – İstanbul’da yabancıların işlettiği Tramvay ve Tünel tesisleri devralındı.

1939 – Bursa ve Mersin elektrik tesisleri devletleştirildi.

1939 – Adana Elektrik Şirketi devletleştirildi.

1939 – Sivas’ta Demiryolu Makinaları Fabrikası kuruldu.

1939 – Aydın’da 4000 köylüye toprak dağıtıldı.

1939 – İstanbul’da kent içi ulaşım, havagazı ve elektrik dağıtımı yapacak İETT kuruldu.

1939 – Fransız askerleri Hatay’dan çıkartıldı, Hatay Türkiye’ye katıldı.

1939 – Karabük Demir Çelik Fabrikası Yüksek Fırınları hizmete girdi.

1939 – Ankara Güvercinlik havaalanı açıldı.

1939 – Malatya iplik fabrikası hizmete girdi .

1939 – Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.

1939 – Karabük Demir Çelik Boru Fabrikaları hizmete girdi.

1939 – Unkapanı Atatürk Köprüsü açıldı.

1939 – İlk Türk denizaltısı Atılay Haliç’te denize indirildi.

1939 – Sivas – Erzurum demiryolu açıldı. 15 yılda yapılan demiryolu 3.000 km’ye ulaştı

1939 – Tekirdağ Şarap Fabrikası hizmete açıldı.

1939 – TBMM binasının inşaatına başlandı.

1940 – Raman dağında Petrol bulundu..  Milli Türk Petrol Şirketi kuruldu.

1940 – Köy Enstitüleri kuruldu. (Toplam sayısı 21’i bulan köy enstitüleri 1954 yılında kapatıldı)

1940 – İstanbul Radyo İstasyonu hizmete girdi.

1940 – Ereğli Kömür İşletmesi kuruldu. Ereğli kömür ocakları devlete bağlandı.

1940 – Haliçte yapılan İkinci Türk denizaltısı donanmaya katıldı.

1940 – Taksim Gezi Parkı İstanbul’da açıldı.

1940 – Ankara’da Milli Halk Kütüphanesi açıldı.

1940 – Garp Linyitleri İşletmesi kuruldu.

1940 – Antalya – Manavgat – Konya karayolu açıldı

1940 – Şile enerji santralı hizmete açıldı

1941 – Anıtkabir’in temeli atıldı

1941 – Gebere Barajı açıldı.

1941 – Türkiye  ilk milli petrol şirketi Petrol Ofisi kuruldu.

1941 – Türk Hava Kurumu Ankara Etimesgut’ta  uçak fabrikası kurdu.

1941 – THY Yurtiçi uçuş merkezlerinin sayısı 11’e çıktı.

1942 – Ankara Etimesgut’ta üretilen ilk Türk uçağı deneme uçuşları yaptı.

1942 – Türk Devrim Tarihi Enstitüsü kuruldu.

1942 – İlköğretim seferberliği başladı.

1942 – Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü açıldı.

1942 – Dalaman ve Hatay Devlet Üretme Çiftlikleri kuruldu.

1942 – Atatürk Devrim Müzesi açıldı.

1943 – Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsası Kanunu kabul edildi.

1943 – Zonguldak-Kozlu demiryolu hattı açıldı.

1943 – İstanbul’da Atatürk Bulvarı açıldı.

1943 – Ankara’da Gençlik Parkı açıldı.

1943 – Diyarbakır – Batman Demiryolu açıldı.

1943 – Seyhan barajı ve  Regülatörü faaliyete geçti.

1943 – Sivas Çimento Fabrikası üretime başladı.

1943 – İstanbul’da Yıldız Parkı açıldı.

1943 – Ankara Fen Fakültesi açıldı.

1944 – Türkiye Zirai Donatım Kurumu (TZDK) kuruldu.

1944 – İzmit Klor Alkali Fabrikası hizmete girdi.

1944 – İzmit Selüloz ve kağıt Fabrikaları işletmeye alındı.

1944 – Ankara Etimesgut  uçak fabrikasında çeşitli tiplerde 200 özgün uçak üretildi.

1944 – Anıtkabir’in temeli atıldı.

1944 – İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) kuruldu.

1944 – Mersin Limanı hizmete açıldı.

1944 – Gaziantep Havaalanı açıldı.

1944 – Fevzipaşa – Malatya ve Diyarbakır – Kurtalan demiryolları hizmete girdi.

1944 – Sakarya’da Ziraat Alet ve Makinaları Fabrikası üretime başladı

1945  – Köy Enstitüleri ilk mezunlarını verdi.  1996 mezun öğretmenden 1878 inin ataması yapıldı

1945 – Şirketi Hayriye (İst. Şehir Hatları vapur işl.) devlet tarafından satın alındı.

1945 – Türkiye Birleşmiş Milletler’e kurucu üye olarak katıldı.

1945 – İskenderun Limanı hizmete girdi.

1945 – Türkiye ilk defa yerli ampul üretimine başladı.

1945 – Çiftçiyi ve Köylüyü Topraklandırma Kanunu kabul edildi.

1945 – Ormanlar koruma amacıyla devletin mülkiyetine geçti.

1945 – İstanbul – Londra ve İstanbul – Paris uçak seferleri başladı.

1945 – İlk yerli uçak motoru fabrikasının temeli AOÇ’de atıldı..

1945 – Etimesgut Uçak fabrikası bünyesinde oluşturulan ARGE –Etüd Bürosu 16 ayrı tipte özgün uçak projesi üretti

1946 – Türkiye çok partili sisteme geçti.  Demokrat parti kuruldu.

1946 – İş ve İşçi Bulma Kurumu hizmete başladı.

1946 – İşçi Sigortaları Kurumu kanunu yürürlüğe girdi.

1946 – İstanbul – Ankara arasında yataklı tren seferleri başladı.

1946 – Ankara Üniversitesi kuruldu.

1946 – Elazığ Tekel Şarap Fabrikası açıldı.

1946 – Türkiye’nin ilk çok partili seçimleri yapıldı.

1946 –  İkinci Türk denizaltısı YILDIRAY hizmete alındı

1946 – Raman-8 kuyusundan günde 450 varil petrol üretimine başlandı

1947 – İstanbul Açıkhava Tiyatrosu açıldı.

1947 – İşçi ve İşveren Sendikaları Kanunu kabul edildi. İşçi ve işverenlerin örgütlenmesinin önü açıldı..

1947 – Palu-Genç demiryolu hizmete girdi.

1947 – Rize Çay Fabrikası üretime başladı.

1947 – Eskişehir Demiryolu Takım Fabrikası hizmete girdi.

1947 – İstanbul’da İnönü Stadyumu açıldı.

1947 – Etimesgut uçak fabrikasında üretilen uçakların aerodinamik testlerini yapacak Ankara Rüzgar tünelinin kurulmasına başlandı

1948 – Köprüağzı – Maraş demiryolu açıldı. Açılan son demiryolu hattı oldu; çünkü 1950’deki Adnan Menderes hükümetinden itibaren demiryolu yapımları durduruldu.

1948 – Çatalağzı Termik Santralı hizmete girdi.

1948 – Milli Kütüphane hizmete girdi.

1948 – Ankara Etimesgut’ta  kurulan ilk yerli Uçak Motor fabrikası hizmete girdi.

1948 – Paris’te yapılan dünyanın en büyük havacılık fuarında Türk uçakları da sergilendi

1949 – Porsuk Barajı açıldı..

1949 – Emekli Sandığı kuruldu.

1949 – Türkiye İnsan Hakları Bildirgesini onayladı.

1949 – Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü kuruldu.

1949 – İstanbul’da Kartal- Yalova araba vapuru hizmete girdi..

1949 – Sümerbank Ateş Tuğla Fabrikası Filyos’ta açıldı.

1949 – Muş’ta Alparslan Devlet Üretme Çiftliği kuruldu.

1949 – Murgul Bakır İşletmeleri üretime başladı.

1949 – Türkiye Avrupa Konseyi’ne kabul edildi.

1949 – Etimesgut uçak fabrikasında üretilen uçakların aerodinamik  testlerini yapacak Rüzgar tünelinin inşaat ve montajı bitirildi.

Kaynak; http://www.ismetinonu.org.tr/1938-1950-arasinda-yapilanlar/

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz