‘Boz Doları’ Kampanyası Neden İşe Yaramadı?

0

7 Aralık günü yayınlanan yazımda sosyal medyada geniş yer bulan ve Merkez Bankası tarafından da desteklendiği açıklanan ‘Boz Doları’ kampanyası üzerinde durmuştum. Aralık ayının ilk haftasında, dolar bozdurma makbuzu karşılığı ücretsiz yemek veren esnafa, bedava tıraş eden berbere ilişkin haberleri hep birlikte izlemiştik. İçinde bulunduğumuz haftada ise oldukça hareketli bir seyir izleyen doların 3,35 TL seviyesinden tekrar 3,50 TL’nin üzerine çıktığını gördük.

Peki ne oldu da bu dolar yükseldi? Halbuki kampanya çok revaçtaydı. Yurdun dört köşesinden gelen haberlerde sazlı sözlü törenlerle dolarların satıldığını izledik, döviz bürolarının önünde kuyruklar vardı, halk bankalara dolar bozdurmak için akın etmişti. Hatta İstanbul’da bir belediye tarafından telefonuma gönderilen SMS ile ‘büyük oyunu bozmak için döviz bozuyoruz’ sloganıyla semt meydanına davet edildim.

Şimdi sayılar konuşsun

Gerçekte ne olduğunu anlamak için Finans Uzmanı arkadaşım Özgür Fuad Engin tarafından yapılan bir çalışmayı inceledim. Bu çalışma, BDDK tarafından yayınlanan haftalık banka mevduatlarına ilişkin istatistiklere dayanıyor.

Söz konusu çalışmadaki verilerin ana başlıkları şöyle;

  • Toplam Yabancı Para Mevduat: Dolar, Euro ve diğer yabancı para cinsinden tüm mevduatlar.
  • Gerçek Kişi Mevduat: Şirketlerin olmayan, Ahmet, Mehmet gibi isimlerin adına kayıtlı yabancı para mevduatlar.
  • Ticari Mevduat: Ticari amaçlı hesaplarda tutulan yabancı para mevduat. Şirketlerin paraları buraya dahil.

Verilere göre ‘Toplam Yabancı Para Mevduat’ 2-9 Aralık haftasında 191,1 milyar dolar’dan 190,8 milyar dolara gerilemiş. Yani hesaplardaki döviz toplamda 300 milyon dolar kadar azalmış. Toplam tutara göre çok düşük de olsa, bir miktar döviz satılmış diyebiliriz.

Bu sayıyı daha iyi analiz etmek için ‘Gerçek Kişi Mevduatlarına’ bakalım. Aynı hafta Gerçek Kişi Mevduatları 160 milyon dolar azalmış. Yani netteki 300 milyon dolarlık azalışın 160 milyonu gerçek kişi hesaplarından. Ahmet’in Mehmet’in sattığı dövizin içerisinde bulunduğu grup bu.

Peki 2-9 Aralık haftasında ‘Ticari Mevduat’lar ne olmuş? İlginç olan rakamlar burada. Ticari yabancı para mevduatları geçtiğimiz hafta 475 milyon dolar artmış. Yani tüccarlar, şirketler ve diğer ticari nitelikli hesap sahipleri toplamda 475 milyon dolarlık döviz almış. Yabancı para ticari mevduatların son 2 aylık gelişimine bakıldığında ise genel bir artış eğiliminde olduğu görülüyor.

Velhasıl, bankaların birbirlerinde tuttukları yabancı para mevduatı dışarıda tutarsak, toplam yabancı para mevduatımız geçen hafta 109 milyon dolarlık artışla 163,7 milyar dolara ulaşmış.

BDDK tarafından sunulan verilerdeki kırılımlara göre ulaşılabilen detay bilgiler bu kadarla sınırlı. Tek tek kim ne aldı ne sattı rakamını göremiyoruz. Ancak büyük resme baktığımızda geçen haftaki ‘boz doları’ furyası, değil büyük oyunu, toplam yabancı para dengelerini bile bozamamış.

Vahim olan ise…

Bu verilerin sonucu aslında ‘Bakın gördünüz mü, halkın dolar bozdurması işe yaramadı’ demek değil. Vahim olan durum, sonucunun işe yaramayacağını bilmesi gereken merciler tarafından yapılan resmi açıklamalarla bu kampanyanın desteklenmesi, bu mercilere inanan ve güvenen vatandaşların parasının yok yere erimesine sebep olunmasıdır. Bu tarz bir kampanya ile vatandaşın üç kuruş tasarrufu üzerinden ülke ekonomisini düzeltmeye çalışmanın abesle iştigal olduğu umarım artık anlaşılmıştır.

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz