İstihbaratçının Kimliğini Açıklamak Suç Mu?

0

Libya’da şehit edilen MİT görevlisinin kimliğini deşifre ettikleri gerekçesi ile Barış Terkoğlu ve Hülya Kılınç tutuklandı, ardından da Barış Pehlivan….

Bazı yorumcular, bu olayın haberleştirilmesinin basın özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ifade ederken, diğer cephede yer alan yazarlar ve gazeteciler ise, bu olayın milli güvenliğin ihlali olduğunu ve tutuklamaların haklı olduğunu savunuyor.

Hukukçu olmadığım için olayın yasal boyutu ile ilgili değerlendirme yapmam yersiz olur. Ancak olayın teknik boyutunun nasıl işlediğini ortaya koyduğumuzda, bu haberin yapılmasının doğru olup olmadığının anlaşılması kolaylaşacaktır. Konuyu ideolojik veya siyasi perspektiften bakmadan değerlendirmek yararlı olacaktır. İdeolojik ve siyasi taraf olanlar, kendi mahallesinin tezini savunmak zorunda olduğu için, olaya fanatik bir taraftar olarak bakabilmektedir. 

İstihbarat servisleri yaptıkları iş nedeni ile kapalı kutulardır. Bilgi üreten ve bilgiye ulaşmak için örgütlenen bu kurumların, temel hassasiyeti gizliliktir. Neyi bildiği, bildiklerini hangi vasıtalarla elde ettiği, bu bilgiyi nasıl kullandığı gizlilik örtüsü altında olmak zorundadır. Çünkü bir gizli servisin iş yapış tarzı çözüldüğünde, o servisin faaliyetlerini engellemek ve ona sızmak daha kolay hale gelir.

Bir istihbarat servisinin başarılı mı yoksa başarısız mı olduğu şu kıstaslara göre değerlendirilmektedir:

  1. Servisi oluşturan farklı kompartmanların uyumu 
  2. Servis personellerinin ideolojik yapısı ve varsa farklılığın çatışmaya dönüşüp dönüşmediği 
  3. Dost veya hasım örgütlerin servise bakışı 
  4. Servisin dost ve hasım istihbarat örgütlerine sızma becerisi 
  5. Başarılı  proje veya operasyon yürütme yeteneği
  6. İstihbarata karşı koyma yeteneğine sahip olup olmadığı
  7. Yüksek profilli kaynakları yönetme becerisi 
  8. Kaynakların yönetilme şekli, elde edilen verim ve kullanım süresi 

Bu maddelere yeni başlıklar eklemek mümkündür, ancak akademik bir makale olmadığı için yazıyı teknik ayrıntıya boğmamak gerekir. Bu sekiz madde bir istihbarat örgütünün değerlendirilmesi için gerekli olan temel kriterlerdir. Etkili bir istihbarat servisi, insan istihbaratı konusunda profesyonel olmak zorundadır. Bunun için istihbarat görevlisinin insan psikolojisine, üzerinde çalıştığı konuya ve faaliyet yürüttüğü alana hakimiyeti önemlidir. 

İnsan istihbaratı, insan zaafları üzerinde sürekli ve sistematik çalışmayı gerektirmektedir.  Bu zaaf ve motif bulunduktan sonra yapılan işbirliği ile  kaynak, ihtiyaçlara cevap verecek şekilde çalıştırılmaya başlanır. Bir kişinin bir güdüleyici vasıtasıyla ikna edilip yaşamsal risk alacak faaliyetlerin içinde yer almasını sağlamak bir sanat işidir. Bir vesile ile işbirliği sağlanıp, angaje edildiği sosyal ortama sürekli ihanet ettiği hissi ile yaşayan kaynağın duygusal çelişkilerini çözmek, onu motive etmek ve içinde bulunduğu yapının menfi propagandanın etkilerini nötralize etmek kaynak yöneticisinin işidir. Bir insanı ölüm riskini bile bile çalıştırabilmek, ince zekâ, sabır, duygusal bağ ve kaynağı sürekli güncellemeyi gerektirir.

Bütün bu ayrıntıları vermemin temel sebebi, gazetecilerin tutuklanmasının doğru olup olmadığının daha net anlaşılması içindir.

Cenaze fotoğraflarının paylaşılmasının neden suç olduğu sorusu akla gelebilir. Cenazenin içeriği, törende yer alanların profili, ailesinin yaşam tarzı vb. gibi ayrıntılar, personelin profili hakkında ipucu vermektedir. Rakip bir istihbarat servisi bunun gibi ayrıntılar sayesinde MİT’in son dönemde bünyesine aldığı personel kaynağı hakkında bir fikir sahibi olabilir. Servisin personel alım politikası, mensuplarının ideolojik ve siyasi eğilimleri hakkında bilgi sahibi olan hasım servisin bu profildeki potansiyel kişileri hulul kaynağı olarak kullanmasına  vesile olabilir. Personelin fotoğrafının ve isminin afişe edilmesi ise daha önce yürüttüğü örtülü faaliyetlerin deşifre olmasına neden olabilmektedir.

İstihbarat operasyonları uzun solukludur ve profesyonel gözlemciler küçük bir ipucu üzerinden resmin bütününü çözebilmektedir. Libya’da veya farklı bölgede bu personelin istifade ettiği bir kaynağa erişebilen hasım bir istihbarat servisi, MİT’in kaynak yönetim yaklaşımı ve faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olabilir. Ayrıca bu personel Libya’da illegal olarak faaliyet yürüyorduysa, temas ettiği veya yönettiği bütün istihbarat ağının açığa çıkması güçlü ihtimaldir.

Bir devlet görevlisinin kimliği ve cenaze töreninin haberleştirilmesinin basın özgürlüğü kapsamı içinde değerlendirilmesini savunanlar elbette olacaktır; ama bu sadece bir haber değil, aynı zamanda bir örgütün faaliyet karakteri ile ilgili güçlü ipucular verdiği için dikkat edilmesi gereken bir konudur.

Ayrıca bu cenaze töreninin gizli olarak çekilebilmesi ve buna karşı önlemin alınmaması düşündürücüdür. Bir servis neden azami özen gösterip, bu tarz sızıntıların önlenmesi konusunda ihtiyatlı davranmaz sorusu önem kazanmaktadır. İstihbaratla ilgili bir konuda haber sadece haber değildir. Sıradan gibi görünen bir veri profesyonel bir göz için bir resmi tamamlayan parça olabilir.

Bu olaya bir de bu gözle bakın derim, neyin suç olup olmadığına ondan sonra karar verelim.

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz