Oruç (Savm)

0
Mehmet Gündoğdu
Latest posts by Mehmet Gündoğdu (see all)

Tanımı

Oruç; Farsça’daki rûze kelimesinin Türkçeleşmiş şeklidir. Bir günlük demektir.

Arapça’sı savm ve sıyâmdır. Savm kelimesi Arapça’da “bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak, engellemek” anlamında kullanılır.

Fıkıh terimi olarak ise, imsak vaktinden iftar vaktine kadar, bilinçli (niyetli) olarak, Allah rızası için, ibadet etmek maksadı ile yeme içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak demektir.

Tarihi 

Oruç antik çağdan beri devam edegelen ve bütün Peygamberlerin ümmetlerine emredilen ibadetlerden biridir.

Nitekim Kur’an-ı Kerim’de;

“Ey iman edenler! Sizden öncekilere olduğu gibi, size de oruç tutma yükümlülüğü getirilmiştir; bu sayede kendinizi koruyacaksınız” (Bakara,2/183) buyurulmaktadır.

İslamda oruç, Peygamberimiz’in hicretinden bir buçuk sene sonra Şaban ayının onuncu günü farz kılınmıştır.

Oruç İbadeti ile Yükümlülük Şartları

Oruç İbadeti, İslâm’ın beş şartından biridir. İbadetlerin en büyüğüdür.

Namaz yükümlülüğü için gerekli olan şartlar; yani Müslümanlık, ergenlik (bulûğ) ve belli bir aklî olgunluk düzeyinde olmak (akıl), oruç için de gerekli ve geçerlidir.

Ergenlik yaşına gelmeyenler ibadetlerle yükümlü olmamakla birlikte, alıştırmak ve ısındırmak maksadıyla, aile büyükleri onlara ara ara namaz kılmalarını ve oruç tutmalarını tavsiye edebilir.

Peygamberimiz (a.s) yedi yaşından on yaşına kadarki sürede çocuğun namaza alıştırılmasını önermiştir.

Bedenî durumları dikkate alınmak şartıyla çocukların 8-9 yaşlarından itibaren oruca alıştırılmaları da uygundur. En azından oruç tutmalarına engel olunmamalıdır.

Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Mazeretler

  1. Hastalık
  2. Yolculuk
  3. Gebelik ve çocuk emzirmek
  4. Yaşlılık
  5. İleri derecede açlık ve susuzluk.

Sıralanan bu mazeretlerden biri sebebiyle oruç tutamayan kimse, oruca, oruçlulara ve ramazan ayına hürmeten, mümkün oldukça bunu belli etmemelidir.

Oruç’un yasakları

Orucun yasakları, orucun bozulmasına sebep olan şeylerdir. 

Bunlar, yemek, içmek ve cinsel ilişkide bulunmaktır. 

Dolayısıyla bu üç hususa dikkat edildiği takdirde oruç tutulmuş olur. 

Bununla birlikte ahlak dışı ve günah sayılan bazı davranışların, bu üç şeyin kapsamına girip girmediği konusunda gerekli veya gereksiz tereddütler oluşabilmektedir. 

Yine orucun bozulmasına yol açmamakla birlikte, orucun genel havasına, anlam ve gayesine yakışmayan şeylerin en azından orucun sevabını azalttığı bir gerçektir. Onun için ahlaksızlığın her çeşidinden uzak durmak ve dikkatli olmak gerekir.

Oruç İbadetinin Hakikati

Oruç, sadece yemeyi içmeyi bırakmak değil, aynı zamanda kötülüklerden günah sayılan her şeyden uzaklaşmaktır.

Midemiz, yiyecek ve içeceklerden uzak kaldığı gibi;

dilimiz yalandan, iftira, zem, gıybetten, 

ellerimiz haram işlerden, 

gözlerimiz harama bakmaktan, 

kulaklarımız yalan ve dedikodu dinlemekten, 

ayaklarımız kötü işler peşinde koşmaktan uzaklaşarak oruçtan nasibini almalıdır. Gerçek manada oruç ve oruçludan beklenen budur. 

Böylelikle oruç sahibini tutar, ahlaklı olmasını sağlar, kötülüklerden korur ve muhafaza eder. İslamda ibadetlerin amacı da ahlaklı müslüman prototipi oluşturmaktır.

Vesselam.

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz